In deze BiermanHenket@work serie zoomen we in op de werkzaamheden van onze collega’s in de diverse projecten. In deze editie Erwin Ketelaars, assistent ontwerper en duurzaamheidsexpert bij BiermanHenket.

Duurzaamheid als core-business. Niet alleen voor BiermanHenket is dit inmiddels een vanzelfsprekend uitgangspunt, maar ook voor Erwin Ketelaars zelf. Begonnen als stagiair bij het bureau, is Erwin nu ruim een jaar coördinator duurzaamheid. Tijdens zijn studie Architectuur aan de TU Eindhoven was Erwin betrokken bij VIRTUe, een innovatief en circulair demonstratiehuis dat duurzaam gedrag op stadsniveau moet stimuleren.

VIRTUe is een team effort, waarbij studenten in een studie opdracht alle aspecten van een ontwerp- en bouwproces doorlopen. “Naast samenwerken, waren de sponsorgesprekken met leveranciers en het zelf bouwen van het huis leerzame onderdelen van het project. Je leert om met een frisse blik te kijken hoe iets ook anders kan. Het gebouw is flexibel in te delen en demontabel gebouwd met bio-based materialen en custom zonnepanelen in de gevel. Ook circulariteit was een belangrijk thema, zo hebben we bijvoorbeeld gevelbekleding gemaakt van de vloerdelen van een gebouw op de TU campus dat gesloopt werd.” 

Als duurzaamheidexpert werkt Erwin aan het (door)ontwikkelen van het BiermanHenket duurzaamheidswiel. Het BiermanHenket duurzaamheidswiel is een communicatieve tool om duurzaamheidsvraagstukken en oplossingsrichtingen van onze projecten inzichtelijk te maken.

In het duurzaamheidswiel worden 5 thema’s weergegeven, met bijbehorende visies. Deze thema’s zijn geformuleerd vanuit onze eigen duurzaamheidsvisie, met input uit overkoepelende duurzaamheidsvisies zoals bijvoorbeeld BREAAM. Hieronder een voorbeeld van een duurzaamheidswiel bij project Museum Prinsenhof. Elk thema laat een aantal duurzame ontwerpkeuzes zien, die verwerkt zijn in het ontwerp.

Een duurzaamheidswiel geeft in alle fases van het ontwerp en bouwproces een houvast waarbij je verschillende thema’s tegen elkaar afweegt. Zo wordt direct duidelijk waar je bij elk project op in zet en kan je dat inzichtelijk maken voor opdrachtgevers en adviseurs. Binnen elk thema wordt er in een bepaalde volgorde naar de strategieën gekeken:

1. in eerste instantie onderzoeken wat niet nodig is en dat te beperken, 
2. daarna wordt er gekeken hoe je het duurzaam kan doen en 
3. als laatste wordt gezorgd dat het zo efficiënt mogelijk gebeurt. 

“Voor het ontwikkelen van duurzaamheid hebben we een werkgroep opgericht binnen het bureau, waarbij we maandelijks samenkomen en de voortgang bespreken en nieuwe doelen opstellen. We kijken kritisch naar de wijze waarop we nu werken, volgen de nieuwste ontwikkelingen en kijken praktisch naar de manier waarop we duurzaamheid een integraal onderdeel kunnen maken van alle projecten.”

Het duurzaamheidswiel sluit ook naadloos aan op de restauratieladder, die we als ERM gecertificeerd bureau  hanteren bij projecten rondom bestaande bouw en monumenten. De meest duurzame volgorde is restauratie/renovatie, transformatie, eventueel nieuwbouw: eerst goed kijken wat je hebt, is toch de meest duurzame vorm. 

Naast de interne ontwikkelingen rondom duurzaamheid is Erwin ook gesprekspartner voor onze partners en leveranciers. Bij alle partijen leeft de doelstelling paris proof ontwerpen, maar dat vraagt uiteraard ook veel afstemming. In oktober 2023 organiseerde BiermanHenket het seminar “Oogsten uit Monumenten” in het pas gerestaureerde Kruithuis in ‘s-Hertogenbosch. 

Vanuit alle rollen in het bouwproces werd het thema “oogsten” belicht: de architect, de adviseur, de aannemer en de eindgebruiker. Een mooi medium om met een grote groep (potentiële) partners en opdrachtgevers van gedachten te wisselen hoe we gezamenlijk in het bouwproces de duurzaamheid kunnen vergroten.

In een korte wrap-up concludeerde Erwin: “Door samenwerkingen tussen architect, adviseur, aannemer en eindgebruiker, kan er namelijk veel meer bereikt worden. Door in het ontwerpproces berekeningen naar voren te halen kan er een ontwerp gemaakt worden op basis van duurzame keuzes. In samenwerking met de aannemer kan er gekeken worden hoe dit gerealiseerd kan worden in de uitvoering. Uiteindelijk kunnen er met de eindgebruiker waardevolle lessen geleerd worden voor nieuwe projecten in de toekomst.”

De toekomst ziet Erwin, met alle klimaatproblematiek die er speelt, ook wel met vertrouwen tegemoet. “Duurzaamheid is een thema waar niemand meer omheen kan. Het duurzaamheidswiel is een veelzijdige tool, die we als architectenbureau op veel manieren kunnen inzetten. In verschillende fases van het ontwerp- en bouwproces, in interne processen, als communicatiemiddel etc. Daar komen we nu lang niet allemaal aan toe. Werk aan de winkel dus!”